Şemsettin Dursun

Öyle konuş ki sözün Kur’an tabiriyle kavl-i ma‘rûf olsun. Bilgiye dayalı, anlamlı, gönül alıcı, olumlu, güzel, yapıcı ve meşru sözdür kavl-i ma’rûf… Kur’an-ı Kerim’de her bir toplumsal katmana yönelik olarak nasıl bir tavır takınmamız ve nasıl bir söz söylememiz gerektiği açıkça ortaya konulmaktadır. Cenab-ı Hak yoksullara karşı ma’rûf üzerine söylenen …

Öyle konuş ki sözün Kur’an tabiriyle “kavl-i leyyin” yani yumuşak üslupla söylenen söz olsun. Muhatabın dost ise ona yumuşak konuş ki dostun sözlerinden incinmesin. Muhatabın dost değil ise bil ki en güzel dostluklar tatlı sözlerle kurulur.  Cenab-ı Hak, Firavun gibi kendisine kafa tutan bir kimseye bile yumuşak sözle hitap edilmesini …

Öyle konuş ki sözün Kur’an’ın tabiriyle “kavl-i kerim” olsun.  Yani ikram edici, etkili, gönül alıcı, mutlu edici söz… Söz vardır ki muhatabını bir ikrama kavuşmuş, bir lütfa ermiş gibi mutlu eder. İşte o söz kavl-i kerimdir. Birbirimize ikram edeceğimiz hiçbir şeyimiz yoksa bir çift güzel sözümüz de mi yok? İnsanın …

Öyle konuş ki sözün Kur’an’ın tabiriyle “kavl-i hasen” yani “güzel söz” olsun. Özü güzel olmayanın sözü de güzel olmaz. Güzel insanlar, güzel sözler söylerler. Hadis-i şerifte bildirildiği üzere güzel söz sadakadır. (Buharî, Edeb, 34.) Hatta bazen sadakadan daha da hayırlıdır: Cenab-ı Hak buyurur ki: “Güzel bir söz ve bağışlama, peşinden …

Öyle konuş ki sözün “kavl-i beliğ” yani “düzgün ve tesirli söz” olsun. Açık olmayan, anlaşılmayan tesirsiz sözlerle gönüllere giremezsin. Hakikat tohumlarını sinelere ekemezsin. Dolayısıyla beliğ söz davetçinin lisanıdır. Belagatlı söz söyleyebilmemiz için belli bir seviyemizin olması gerekir. Akl-ı selim ve kalb-i selim ile sözü yoğurarak söylemeemiz gerekir.  Kavl-i beliğ, Kur’ân-ı …

Öyle konuş ki sözün “kavl-i adl” yani “doğru ve adil söz” olsun. Sözünü hakikat terazisiyle tart da söyle, ölçülü olsun. Adaletli söz söyleyebilmek için önce adil bir karakterimizin olması lazım. Adaleti içselleştirmemiz lazım. Peki, adil insan kimdir? Adil insan, kimliği ve dünya görüşü ne olursa olsun, hep mazlumun ve mağdurun …

Kur’an-i Kerim’de Allah celle celaluh Musa aleyhis selam’a, Firavun’a gidip hakkı-hakikati tebliğ etmesini söyler. Firavuna hakkı tebliğ ederken, kavl-i leyyin/ yumuşak söz ve hikmetle yaklaşmasını emreder. Firavun ki halkına; “Ben sizin en büyük Rabbiniz değil miyim?” diyen adamdır. Varlık dünyasının Mutlak Yaratıcısı olan Allah celle celaluh’a kafa tutan kişidir. Yüce …

Eleştiri, bir insanı, bir eseri, bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla inceleme işi olarak tanımlanırken, felsefi yaklaşımla eleştiri, özellikle bilginin temellerini ve doğruluk durumunu inceleme, sınama, yargılama şeklinde tanımlanabilir. Eleştirinin amacı, muhatabımızın yanlışlarını-kusurlarını, onu incitmeden, aşağılamadan uygun ve medeni bir üslupla göstermektir. Yoksa içinde bulunduğumuz sosyal katmanda …

Çağımız insanını hayatıyla ve eserleriyle etkileyen ve izler bırakan isimlerin en önemlilerinden biri de şüphesiz Bediüzzaman ünvanıyla bilinen Said Nursi’dir. Said Nursi, İslami tebliğ vazifesinde “tecdid” karakterli hizmetinde “Kuran’ı asrın idrakine anlatma” vazifesiyle öne çıkmaktadır. İslami kültüre ait değerlerin ve eserlerin yağmalandığı maddecilik ve dinsizlik cereyanlarının Osmanlı Devleti’nin çöküşüyle eşzamanlı …

Sevgi iletişimini kavramak için muhabbetin kaynağını ve meyvelerini bilmek gerekir. Dünyaya sevgi ile bakan insan imanın tadına erişir ve ahlaklı olmanın, erdemli olmanın güzelliğini kavrar. Sevgi içselleştirilirse muhabbete dönüşür. Eğer muhabbet içselleştirilirse ahlaki bilince dönüşür. Gazali; “Ahlaki erdemler, sevginin meyvesidir” diyerek toplumsal ilişkilerdeki sosyal normların, fıtratımızda var olan muhabbetten beslendiğini …