İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
Hacı Ali Efendi’nin sülalesi aslen Buhara‘lıdır. Ünye Çatak Köyü Hocalar mahallesine yerleşmişlerdir. Ali Efendi, 1875 yılında Çatak Köyü’nde doğmuştur. Baba adı Ali, anne adı Bülbül, dedesi İbrahim’dir. Müderris Ali Efendi’nin çocukları: Salim, İbrahim ve Mehmet olmak üzere üç oğlu; Huriye, Şerife ve Asiye olmak üzere üç de kızı vardır.
Hacı Ali Efendi, Ünye‘de Sadullah Bey Medresesi‘nde müderris Hacı Yusuf Bahri Efendi’den otuz yıl Arapça, Farsça, Hadis, Fıkıh, Akaid, Mantık ve Feraiz ilimlerini tedris ettikten sonra, müderris olarak hocasından aldığı icazeti ile Çatak Köyü’nde bir medrese açıp medresenin müderrisliğini yürütür.
Talebe yetiştirdi
Medresenin yerinde harabe halinde duran bir ilk okul vardır ve müderrisliğine ahalinin ve Hacı Yusuf Bahri Efendi’nin de oluru ile müderris Ali Efendi atanmış ve yüzlerce talebe yetiştirilmiştir.
Ali Efendi, talebelere hocasından almış olduğu tüm dersleri okutmuştur. Medrese eğitimi devam ederken aynı zamanda civar köylerin de cuma hatipliğini yapmıştır. Bu köyler; Çatak, Karlıtepe, Aydıntepe, Kiraztepe ve Dumantepe köyleridir.
Medresede okuyan bazı talebeleri: Ahmet Ateş, Sarıkamış’ta şarapnel parçası vücuduna isabet etmiş ve şehit olmuştur. Fakat şehit olduğu halde tüfeğini elinden alamamışlardır. Anlatan asker arkadaşı, Zembek köyünden Sanioğlu Mehmet Efendi (cephe arkadaşı). İsmail Yılmaz (Sarıkamış’ta şehit olmuştur), Karlıtepe hatibi Hüseyin Siyambaş, Kazım Kuru, Dumantepe hatibi Hüseyin Kale, Ramazan Durmuş, Zembek Duraklı hatibi Mehmet Diril, Kozluk hatibi Ali Köse…
Çok cesurdu
Çok cesur olan Ali Efendi, tasavvufi ilimleri iyi bilen bir zat idi. Ali Efendi, feraiz ilmini iyi bilir, arazi taksimlerini yapardı ayrıca bölgenin resmi işlemleri de onun mührü ile yapılırdı. Bir oda dolusu kitabı vardı. Divaneli Hüseyin Hoca 1960 yılında atlarla taşırdı, torunlarında ne yazık ki hiç kitabı kalmamıştır.
Hocasından tasavvuf ilmini okumuştu. Civar köylere de tasavvufi ahlak dersleri vermiştir. Sünnete uygun olarak yaşıyordu. Sert mizaçlıydı, sakalı bir tutamdı, sarıksız dolaşmazdı. Bölgenin irşadı ve gelişmesinde, İslami ilimlerin yayılmasında çok büyük emeği vardır.
Hocası Hacı Yusuf Bahri Efendinin kabrini sık sık ziyarete gider, çocuklarını da götürür; “Evliya isterseniz benim hocam evliyadır” der, hocasının menkıbelerini çocuklarına anlatırdı. Abdi Efendi ile de çok sık görüşürdü.
Hatıraları
Müderris Ali Efendi tarafından nakledilen bir hatıra: Ev işlerini yapan yardımcısını bir gün değirmene gönderen Yusuf Bahri Efendi, değirmenden erken gelen yardımcısına neden erken geldiklerini sorar. “Onlar bizi tanıdılar, Hoca Efendinin mısırı bizden önce öğütülsün diye sıralarını bize verdiler” der. Yusuf Bahri Efendi’de ‘‘Bu bir rüşvettir, bu unu bahçeye açtığınız bir çukura koyup üzerini kapatın’’ deyince onlar da Yusuf Bahri Efendi’nin dediklerini yerine getirirler.
Daha sonra hocalarının bu davranışının ne manaya geldiğinin merak eden bazı talebeleri çukuru açıp içine bakarlar ve mide bulandırıcı çirkin bir manzarayla karşılaşırlar. Bu da günümüzde insanların sürekli yaptıkları hak ihlalinin gerçekte ne kadar çirkin sonuçları olduğunun çarpıcı bir örneğidir.
Çatak Köyü’nden bir hatırası: Böcek istilası, her yerde olduğu gibi Çatak Köyü’ndeki medrese de kapatıldıktan sonra medresenin tahtalarını evine götürüp oğlu için ev inşasına başlayan bir şahsın durumu Müderris Ali Efendi’ye bildirilir. O da; ‘‘Ona bir böcek musallat olur ve bir afetle evi yanar’’ der. Ev yapıldıktan sonra bir akrep şahsı sokar ve evi de yanar. Böylece vakıf malını zimmetine geçirmenin cezası dünyada da görülmüş olur.
Vefatı
Medreseler kapatıldıktan sonra Çatak Köyü’ne cami yaptırmıştır. Aynı zamanda da Asak Köyü’nde ve Terme Cılar Köyü’nde de irşat faaliyetlerine devam eder, vaaz ve nasihatlerde bulunur, Hak ve Hakikati anlatırdı. Müderris Ali Efendi, yaptırmış olduğu camide, ömrünün sonuna kadar hatiplik yapmıştır.
1959 yılında Rahmeti Rahmana kavuşan Müderris Ali Efendi, Çatak Köyü Hocagil mahallesi Çeylikbaşı Aile Kabristanlağı’nda metdfundur. Müderris Ali Efendi’nin naaşını Trabzonlu Osman Hoca yıkamış, namazı ise Zembekli Hafız Ali Efendi kıldırmıştır.
Mehmet Karayalman/ İrfanDunyamiz.com
Gönül Dünyamız ↗
Gönül insanlarına dair bam telinize dokunacak yazılar okumak için tıklayın.
İrfan Mektebi ↗
Sevdirici, müjdeleyici üslupla yazılmış hayata dair yazılar okumak için tıklayın.
