Muhsin bir işadamı Abdullah Tivnikli

İlim Yayma Vakfı’nın irfan hizmetlerinden olan “İlim Yayma Vakfı 50 YILDA 50 VAKIF İNSAN” adlı kitapta ülkemize ve insanımıza hizmet etmiş 50 müstesna şahsiyetin hayatları işleniyor. Eserde dikkat çeken isimlerden birisi de faizsiz finansın öncülerinden iş ve vakıf insanı merhum Abdullah Tivnikli. İşte Abdullah Tivnikli’nin mücadele, azim ve kararlılıkla dolu hayatı:

Bereketin zamanını tayin edenler ya seher ya da sabah vaktini işaret ederler. Abdullah Tivnikli de böyle bir bereket vaktinde, 8 Nisan 1959’da Erzurum’da ikiz kardeşiyle birlikte sabaha karşı dünyaya geldi. Sıddık Bey ve Hatice Cahide Hanım’ın dört evladından ikinci ve üçüncüsü olan ikiz kardeşlerden biri dünyada üç ay misafir oldu. Abdullah Bey ise elli dokuz yıl bereketli bir ömür sürdü. Kardeşleri beş yaş büyüğü Fahreddin Bey ve dört yaş küçüğü Zeynep Hanım’dır.

Ailesi

“Tivnikli” soy ismi, babaannesinin köyü olan Tivnik’tendir. Kendisine “Limoncu Dede Bey” denilen dedesi Erzurum’un önde gelen tüccarlarındandır.² Abdullah Bey’in babasının dayısı Hacı Faruk Efendi, merhum Ömer Nasuhi Bilmen’in (ö. 1971) teyze zâdesi ve İstanbul Fatih’te beraber tahsil ettikleri İslâmî ilimler eğitiminde mektep arkadaşıdır.³

Babası, geçimini Erzurum Lalapaşa Camii karşısındaki giyim dükkânından sağlayan bir tüccar olmasının yanı sıra Milli Selamet Partisi’nin Erzurum İl Başkanlığı’nı yapmış, Necip Fazıl’ın (ö. 1983) Büyük Doğu’sunun sıkı takipçisi, Risâle-i Nur okumalarına katılan, döneminin İslâmî fikir ve hareketlerinde aktif şekilde yer alan bir zâttır.⁴

Annesi ise meslek lisesi mezunu bir öğretmendir. Aynı zamanda Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri’nin (ö. 1780) altıncı nesil torunlarındandır.⁵ 1987’de Fatma Betül Hanım ile evlenen Abdullah Bey’in Şeyma, Hale, Elif ve Ebu Bekir olmak üzere dört evladı olmuştur.⁶

Eğitimi

İlköğrenimini Kültür İlkokulu’nda, ortaokulu Gazi Ahmet Muhtar Paşa Ortaokulu’nda tamamlamış,⁷ 1976’da bir fen lisesi olan Erzurum Lisesi’nden mezuniyetiyle, üniversite tahsili için İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Makine Mühendisliği Bölümü’ne gelmiştir.

Bu tercihinde hem ailesinin büyük bir kısmının İstanbul’da ikamet etmesi hem de “Dava Arkadaşım” dediği Ağabeyi Fahreddin Tivnikli’nin 1973’te kazandığı İTÜ’de üniversite eğitimini sürdürmekte oluşu etkili olmuştur. Ağabeyi’nin vefatına kadar, her hususta onunla beraber hareket etmiş, birbirlerini hiç kırmadıkları bir münasebet içerisinde yaşadıklarını ifade etmiştir.⁸

İTÜ’de 1978 yılında Elektrik Fakültesi Dekanı Bedri Karafakioğlu’nun öldürülmesi hadisesi sonucunda eğitime bir yıl ara verilmiş, bu süreçte Tivnikli tekrar üniversite sınavına girerek Boğaziçi Üniversitesi’ne yerleşmiş, bir yıl İngilizce Hazırlık okuduktan sonra tekrar İTÜ’ye dönmüştür.⁹

Abdullah Bey’in üniversite yıllarının bir diğer önemli hadisesi, ailesinin de İstanbul’a taşınması ve yerleştikleri Sultantepe’de Topbaş Ailesi ile önce komşu, sonra Ağabeyi Fahreddin Bey’in izdivacı ile dünür olmalarıdır.¹⁰ İTÜ’de lisans eğitimini tamamladıktan sonra İşletme Mühendisliği’nde master/ yüksek lisans yapan Tivnikli, “Fon ve Yatırım Ortaklıkları” konulu tezi ile mezun olmuştur.

1983 yılında İngiltere’deki bir üniversiteden burs alarak dokuz ay orada kalmış ve Engineering Economics alanında ikinci yüksek lisansına başlamıştır. Ancak bu eğitimini 23 Nisan 1984’te ailesinin yaşadığı ve muhterem babası Sıddık Bey’in vefatıyla sonuçlanan kaza sebebiyle tamamlamadan İstanbul’a dönmüştür.¹¹

İlim Yayma Vakfı ve Abdullah Tivnikli

İlim Yayma Vakfı’nın kurulduğu yıllarda ailece Erzurum’da ikamet eden Abdullah Tivnikli, ilk kurucularından olamasa da sonraki yıllarda Vakfın Kurucuları arasında yerini almıştır.¹² Bu nedenle Abdullah Bey’in İlim Yayma’dan önce İlim Yaymalılarla çeşitli sebeplerle ilişkileri olmuştur.

Faizsiz Bankacılık/ Katılım Bankacılığı Çalışmalarındaki Ekibin En Genci: Abdullah Tivnikli

İsminin Türkiye’de, özellikle medyada tanınması faizsiz bankacılık çalışmalarıyla olmuştur. Bu çalışmalar hem memleket hem aile hem de ticaret kökenli dostlukların, İstanbul ortak paydasında ve faizsiz/ İslâmî hassasiyetlere uygun banka kurma amacının birleşmesiyle ulvî bir anlam kazanmıştır. Bu noktada İlim Yayma Vakfı’nın ilk kurucularından olan Korkut Özal (ö. 2016), Mustafa Topbaş, Eymen Topbaş (ö. 1991), Nevzat Yalçıntaş (ö. 2016), Sabahattin Zaim (ö. 2007), Kemal Unakıtan (ö. 2016) ve Sabri Ülker’le (ö. 2012) yolu sıkça kesişen bir isimdir Abdullah Tivnikli.

İlim Yayma Vakfı’nın ilk Mütevelli Heyeti Üyeleri’nden ve bu Heyet’te “Umumi Kâtip”13 olarak görev alan Korku Özal’la tanışıklığı, Erzurum’da Milli Selamet Partisi’nin Kurucusu ve İl Başkanı olan babasının, Korkut Özal’ı milletvekili adayı olarak listenin en başına koyduğu yıllara dayanır. Bu süreçte 15-16 yaşlarında olan Tivnikli, Korkut Bey’le abi-kardeş, amca-yeğen ilişkisi kadar yakın ve çok iyi bir ilişki içerisinde olduklarını anlatır. Yine Korkut Bey’in kardeşi Yusuf Özal’la da bu süreçte beraberdir.¹⁴

Ailece yaşanan trafik kazası sonrası İngiltere’deki yüksek lisans eğitimini yarıda bırakarak yurda dönen ve bir süre memlekette kalıp yeniden İngiltere’ye gitme düşüncesi olan Abdullah Bey’i, Korkut Özal’ın faizsiz banka kurma teklifi memlekette bırakır. Zira 1974’te kendisi henüz liseli bir delikanlı iken, babası Sıddık Bey’in Milli Selamet Partisi Erzurum İl Başkanı olarak yaptığı faizsiz bankacılık çalışması hatırına gelir.

O dönemde konuya duyduğu merak ve yine babasının kefil olduğu ve ödemek zorunda kaldığı, eve haciz getirecek büyüklükte bir borcun hüznü ile ümmeti bu yükten kurtarma gayesi birleşir; babası Sıddık Bey’in ektiği tohumun yeşermesine vesile olur.¹⁵ Korkut Bey’in Tivnikli’yi ilk sorumlu tutması, faizsiz bankacılıkla ilgili her şeyi öğrenmesi, Türkiye’de en iyisinin kendisi olmasındandır.

Bu vazifeyi kurulan Hak Yatırım’daki mesuliyeti takip eder. Daha sonra Abdullah Bey’in de kurucuları arasında olduğu Albaraka Türk 1984’te kurulur. Bu süreçte Abdullah Bey faizsiz finansın İslâmî kaynakları, dayanakları üzerine ilim adamlarıyla yaptığı istişareleri de Ankara’da bürokrasi ile ilgili mevzuat çalışmalarını da birlikte yürütür. Medyanın dikkatini de bu dönemdeki çalışmalarıyla fazlasıyla çeker.¹⁶

Dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın (ö. 1993) ve dönemin İçişleri Bakanı kardeşi Korkut Özal’ın şahsi güveni ile başlayan, Devlet tarafından desteklenen faizsiz bankacılık çalışmalarında bizzat muhatap alınan Abdullah Tivnikli’nin öncülüğü, yaşıyla ters orantılı bir durumdadır.

Henüz yirmili yaşlarında¹⁷ başladığı bu çalışmalarda yaptığı sistemi izah ve ortaklığa ikna temalı görüşmeleri, geceler boyu süren mesailerinde tecrübelerinden yararlandığı büyüklerinden biri de Mustafa Topbaş’tır. Kendisiyle şimdiki İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Altunizade Yerleşkesi’nin bulunduğu yerde arabasını park edip saatlerce faizsiz bankacılıkla alakalı İslâmî meseleleri konuştuklarını anlatır

Tivnikli.¹⁸ Albaraka Türk’ün öncü kurucularından olan Mustafa ve Eymen Topbaş Banka’nın maddi yönden işleyişini sağlarken, Abdullah Tivnikli insan yetiştirme hayalini de gerçekleştirecek biçimde, Banka’da işleyişi sağlayacak ekibi kurma vazifesini üstlenir. Hatta öyle ki “Bana karışmayacaksınız!” diyerek kendi ticari eğitim sistemini kuracak bir alan açmıştır. Bu sayede bugün Türkiye’de Devlet ve katılım bankalarının önde gelen pek çok ismi, bu ekibin bir parçasıdır.¹⁹

Albaraka Türk’te “1” numaralı sicille işe ilk başlayan Abdullah Tivnikli; Sabahattin Zaim, Kemal Unakıtan, Ekrem Pakdemirli (ö. 2015), Muammer Dolmacı (ö. 1986), Nevzat Yalçıntaş, Sabri Ülker gibi pek çok ismi bizzat arayarak Albaraka Türk’e davet eden, gerektiğinde çay servisi yapan, gerektiğinde en çetrefil bürokratik işleri çözen, aynı zamanda “Faizsiz bankayı bir masona kurdurur, -onu genel müdür yaparsanız- ben yokum.” diyerek bu isimlere rest de çekendir.²⁰

1986’da önce gıda ve enerji merkezli kendi ticari şirketi Eksim Holding’i kurar. 1988’de ise Albaraka Türk’ten ayrılarak Kuveyt Türk’ün temellerini atar. Dönemin Devlet Bakanı Yusuf Özal’la bürokratik yönü sürdürülen uzun görüşmeler ve tartışmalar sonucunda %30 Türkiye, %70 Kuveyt’le ortak kurulan bu faizsiz bankanın isminin “Kuveyt Türk” olması da Abdullah Tivnikli’nin önerisidir. Yaklaşık yirmi yedi yıl (1988-2015 arası) Kuveyt Türk’ün idaresi yalnızca Tivnikli’dedir.²¹

2005 yılında Türk Telekomünikasyon A. Ş. Yönetim Kurulu Üyesi olmuştur. 2015’te Kuveyt Türk’teki vazifesinden vakıf faaliyetlerine daha fazla zaman ayırmak için ayrılmıştır.²² Zira iş bölümü yaparak ticari işleri üstlenmiş, vakıf-hayır işlerini tevdi ettiği, “Hayırda da kârda da ortağız.” dediği Ağabeyi’nin 2014’teki vefatından sonra hem iş hem de vakıf sorumlulukları kendisine kalmıştı.²³

Bu vazifelerin yanında Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, İstanbul Araştırma ve Eğitim Vakfı (İSAR) Yönetim Kurulu ve Mütevelli Heyet Üyesi, SETA Kurucu Üyesi ve Bahreyn Fahri Başkonsolosu olarak da ümmete ve millete hizmet etmiştir.

İlim Yaymalı Olmak ya da İlim Yayma Vakfı’na İntisap

“Kurucu Üye” olarak İlim Yayma Vakfı’na intisabı 21.01.1995 olarak Vakıf Arşivi’nde kayıtlıdır.24 Bu Genel Kurul’da İlim Yayma Vakfı’nın vefat eden üyesi Turgut Özal’ın yerine seçilerek üye olan Abdullah Tivnikli, vefat edenlerin yerine seçilenlerle birlikte bu tarihte kaydedilen beş üyeden biridir. Kendisinin dışında bu Genel Kurul’da Bekir Sadak’ın (ö. 1993) yerine Recep Tayyip Erdoğan, İzzet Cemal Atay’ın yerine Mehmet Akif Aydın, Muammer Topbaş’ın (ö. 1994) yerine Fikret Evyap, A. Sani Gezici’nin (ö. 1994) yerine Ferruh Ertürk “Kurucu Üye” olarak seçilmişlerdir.²⁵

Yaklaşık on iki yıllık Genel Kurul Üyeliği’nden sonra 03.03.2007’de Abdullah Tivnikli’nin İlim Yayma Vakfı Genel Kurul tutanaklarında “İstifa Eden Üye” olduğu kayıtlanmış, yerine Mustafa Büyükabacı’nın seçildiği aktarılmıştır.²⁶ Ancak kısa süren bu ayrılıktan sonra 09.03.2013’te yeniden “Kurucu Üye” olarak Vakıf’taki çalışmalarda yerini aldığı görülmektedir.²⁷

Vefat ettiği 06.11.2018’e kadar bu görevini sürdürmüş, vefat ettikten sonra yerine oğlu Ebubekir Tivnikli 09.03.2019’da “Kurucu Üye” olarak seçilmiştir.²⁸ Abdullah Bey İlim Yayma Vakfı’nda etkin bir görevde bulunmamış, asıl hizmet alanı İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi olmuştur.²⁹

Abdullah Tivnikli ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi (İZÜ)

İlim Yayma Vakfı’nın üniversite kurma fikri, siyasi engeller ve garantör devlet üniversitesi bulunamayışı nedeniyle bir süre gerçekleştirilememiştir. Yıldız Teknik Üniversitesi garantörlüğünde 10 Nisan 2010’da kurulan İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi (İZÜ) ile ilgili her fikrin sistemleştirilmesinde etkili olan Abdullah Tivnikli yalnızca bir hayırsever değil, Yusuf Temizcan’ın ifadesiyle “vizyoner bir hayırsever”di.

“Yetişmiş insan”ı çok önemseyen Tivnikli, üniversiteye Hocalar Hocası’nın (Prof. Dr. Sabahattin Zaim) isminin verilmesinde de üniversite vizyonunun oluşturulmasında da fikrî anlamda etkili olmuştur.³⁰ Bu hususlarda Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz’ın değerlendirmesi şöyledir: “Yetişmiş insanın farkı, üniversite fikrinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nin ana merkezi olan Halkalı Yerleşkesi’nin kadim durumu ve buraya İlim Yayma Vakfı tarafından Sabahattin Zaim ismiyle bir üniversite kurulması çok anlamlıdır.”³¹

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesi³² olan Abdullah Tivnikli ile çeşitli vakıf ve hizmetlerde yaklaşık yirmi yıla yakın birlikteliği olan İZÜ Eski Rektörü Prof. Dr. Mehmet Bulut, onun İZÜ sürecini şu ifadelerle anlatmakta ve şu hususlara dikkat çekmektedir: “Abdullah Tivnikli malından, evlatlarından, ailesinden, zamanından vakfeden, ümmet için çalışan bir vakıf insanıydı.

Onda gördüğümüz en önemli özellik, çok azımızın önem verdiği nitelikli insan, üst düzey beyin yetişmesine verdiği önemdi. Konu vakıf, dava meselesi olunca hiç kimseden, hiçbir şeyden çekinmeyen bir yapısı ve işinin takipçisi olma niteliği vardı. Vakıf kurumlarındaki insanların etkin, verimli, gayretli ama en önemlisi ‘muhsin kıvamında insanlar’ olmasını isterdi. Kendisi İZÜ’nün kuruluşundan iki yıl sonra Mustafa Latif Topbaş’la birlikte 2012 yılında Mütevelli Heyeti’ne dâhil oldu.”³³

Türkiye’de faizsiz işlem yapan müesseselerin azlığından yakınan fakat eleştiriyle kalmayıp çözüm arayan ve bunun somut adımını İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nde “Uluslararası İslam Ekonomi ve Finansı Araştırma ve Uygulama Merkezi”ni (İSEFAM) yani Türkiye’de bu alandaki en kapsamlı araştırma enstitüsünü Albaraka ve Kuveyt Türk’ün katkılarıyla kurmakla atan Tivnikli, öncelikle faizsiz iktisat üzerine lisans programı açılmasının çalışmalarını yapmıştır.

Bu programla amaçlanan, katılım bankalarında çekirdekten yetişmiş ve eğitimli bireyleri istihdam etmektir.³⁴ Vefatı ve İlim Yayma’dan Abdullah Tivnikli’ye Vefa Bereketli bir ömrün sonunda, İrfan Koleji Kurucuları’ndan ve emektarlarından olan muhterem Ağabeyi Fahreddin Tivnikli’nin³⁵ de vefat ettiği 59 yaşında, 6 Kasım 2018’de vefat etmiştir.³⁶

İstanbul Vefa’da meskûn, Ebu’l-Vefa’ya komşu, neşrettiği dergisinin adı Vefa olan İlim Yayma Vakfı’nın ellinci yılına ulaşmasında duasıyla, emeğiyle, eğitimiyle, malıyla hizmette öncü olanlara vefasını anlatmak, bu satırların kifayetsiz kalacağı bir iş olsa da adı geçenler vesilesiyle anılamayanları hayırla yâd etme, vefa gösterme isteğinin naçizane bir ifadesidir.

Vakfın kurucu ve maddi destekleyici mensuplarından biri olan merhum Abdullah Tivnikli’ye teşekkürün nesiller boyu devamı gayesiyle yapılan ilk teşebbüs İlim Yayma Cemiyeti tarafından Bağcılar’da Abdullah Tivnikli Yükseköğretim Erkek Yurdu’na isminin verilmesidir.³⁷ İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi tarafından 2019, 2020 ve 2021’de yapılan “Abdullah Tivnikli’yi Anma Paneli ve Programları”, Üniversite’de yetişen genç neslin onu tanıması, çalışmalarını anlaması ve hedeflerini gerçekleştirmesine yönelik olup, yetiştirici niteliktedir.³⁸

Yine İZÜ Halkalı Yerleşkesi İSEFAM binasındaki en büyük salona Tivnikli’nin adı verilmiştir.39 Hâlihazırda Vakfın resmî sitesinde “İlim Yayma Vakfı Vefat Eden Kurucular”⁴⁰ listesinde yâd edilen Abdullah Tivnikli’nin hatırası ve hatıratı, İlim Yayma Vakfı’nın hazırladığı bu kitap/ bölüm ile de gelecek nesillere ulaşacaktır.

Vefatından Sonra Hakkında Hazırlanan/ Neşredilen Eserler

İlim Yayma Vakfı ve kurumları dışında pek çok hayır işinde, vakıfta, dernekte, maddi ve manevi emeği geçen bir şahsiyettir. Kısa sayılabilecek bir ömre sığdırılan onlarca hizmetin hikâyesini yazmak üzere Abdullah Tivnikli’nin izni ve rızası alınarak kendisi ile yapılan görüşmeler kayıt altına alınmıştır. Yaklaşık üç-dört aylık⁴¹ bir periyotta toplanan bilgiler Yusuf Temizcan tarafından hazırlanan iki kitapta, iki farklı formatla okuyucuya sunulmuştur. Bunlardan ilki 2019’da Aşina Kitap’tan Muhsin Kıvamında Yaşamak Abdullah Tivnikli adıyla, ikincisi 2020 yılında MÜSİAD tarafından Abdullah Tivnikli başlığıyla yayımlanmıştır.

Abdullah Tivnikli’den (Ruhu ve Yaşı) Gençlere Üç Tavsiye

“Malını Allah’a adayan ve ebedileştiren, vefatından sonra şirket kazancının üçte birini vakfeden, evlatlarına bunu vasiyet eden, önceliği insan yetiştirmeye veren”⁴², “hayatı boyunca Allah’ın rızasını ve ahireti dert edinen; -Ağabeyi gibi onun da- hastalığının en zor zamanlarında bile hiç hız kesmeden hizmet etme, son gün ve saatlerinde sesi zor çıkarken dahi hayır yolunda bir adım daha atma gayretinde olan”⁴³, kendisiyle yapılan son söyleşide “Ne yaptıysam Allah rızası için yaptım ve hep dava adamı olmak istedim.”⁴⁴ diyen, tespit edilen resmî vazifelerinin yanında, bu yazının hacmi gereği zikredilemeyen pek çok işe, hayra ve hayrâta, yurt içinde ve dışında⁴⁵ imza atan merhum Abdullah Tivnikli’nin dilinden yazıya aktarılan, görüntüsü kaydedilen ya da söylediği nakledilen, sıkça tekrarladığı tavsiyelerini derleyerek satırlarımıza son verelim:

“Meselemiz şu, her birimiz kendimizi adamalıyız. 632’de İslam yeni yeni yayılıyorken 709’da Müslümanlar İspanya sınırındaydılar. Onu o kadar aşkla yapan, 70-80 senede İslam coğrafyasını bu kadar büyüten insanlar öyle kendini adamış kişiler ki… İlmiyle İspanya’da medeniyet kuran müthiş insanlardı. Kur’an’ın tabiriyle “muhsin” insanlardı. Yani yaptığı işin hakkını veren insanlardı… Kendi yeteneğinize, azminize güvenin! Yeter ki talip olun, kapıları zorlayın! Ne yapacaksanız da hızlıca yapın!”

“Günde 7-8 saat çalışarak adam olunmaz, 15-16 saat çalışmalıyız. Rüyamızda bile iş yapacağız. Büyük zatlar var, açın bakın lütfen, iki yüz üç yüz tane kitabı var. Bunu bir hesap edin derim. Sayfa adedine bölün, bir ömür yetmez buna. Ama Allah bir ömrü bereketlendirirse olur. O da sizin niyetinize bakar.”

“Allah’ın ipine sarılırsanız, yaptığınız işte “muhsin” olma hedefiyle ilerlerseniz Allah yolunuzu açıyor. Sonucuna bakar, şaşırıp kalır ve ‘Ben mi yaptım bu işi?’ dersiniz ama sizsiniz işte, Allah sizi vesile kılıyor… Bütün genç arkadaşlarımızdan bir birey olarak en az iki üç kişilik gayret görmek istiyoruz inşaallah. Özellikle genç kardeşlerime sadece Allah rızasını umarak gece gündüz koşturmayı öneririm. Bu kardeşinize de bol bol dua etmenizi istirham ederim… Allah hepimizin sonunu hayreylesin.”⁴⁶

Kaynak: İlim Yayma Vakfı 50 YILDA 50 VAKIF İNSAN, Akile Tekin’in hazırladığı bölüm. s. 561-571 Not: Başlık sitemize ait olup yazı izin alınarak yayınlanmıştır.

Akile Tekin

İrfanDunyamiz.com

DİPNOTLAR

1 Yusuf Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak Abdullah Tivnikli (İstanbul: Aşina Kitap, 2019), 27; Yusuf Temizcan, Abdullah Tivnikli, (İstanbul: MÜSİAD, 2020), 25
2 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 27, 34; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 25, 27. 
3 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 29; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 35. 
4 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 38-41; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 38.
5 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 44, 45; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 25, 27. 
6 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 78; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 68. 
7 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 65; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 51. 
8 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 52-54, 67; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 52. 9 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 70; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 53, 54. 
10 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 71; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 55. 
11 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 74; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 58-60. 
12 https://www.iyv.org.tr/tr/tum-kurucular.html (Erişim 26 Eylül 2022). 
13 İYV, İlim Yayma Vakfı Arşivi, İlk Mütevelli Heyeti Üyeleri.
14 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 56, 57, 81; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 63. 
15 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 80-82; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 39, 40. 
16 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 83, 84; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 64, 65.
17 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 92; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 68.
18 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 85; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 67. 
19 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 85; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 67. 
20 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 85, 86; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 67, 68. 
21 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 97, 98, 102, 138; Temizcan, Abdullah Tivnikli, 68-71.
22 İslam ve ihsan, “Abdullah Tivnikli Kimdir?” https://www.islamveihsan.com/ abdullah-tivnikli-kimdir.html, (Erişim 26 Eylül 2022); Yusuf Temizcan, “Kişisel Görüşme-1”, (Görüşmeci: Akile Tekin, Ses Kaydı, 12 Eylül 2022). 
23 “Ebubekir Tivnikli ile Evladının Gözünden Abdullah Tivnikli-Moderatör: Süleyman Ragıb Yazıcılar-Genç Derneği”, YouTube, (Erişim 26 Eylül 2022), https://www. youtube.com/watch?v=Kro3o3yX_j4. 
24  İYV, İlim Yayma Vakfı Arşivi, Vefat Eden Kurucular. 
25  İYV, İlim Yayma Vakfı Arşivi, Genel Kurul Tarihleri. 
26  İYV, İlim Yayma Vakfı Arşivi, Genel Kurul Tarihleri. 
27  İYV, İlim Yayma Vakfı Arşivi, Genel Kurul Tarihleri.
28 İYV, İlim Yayma Vakfı Arşivi, Genel Kurul Tarihleri. 
29 Temizcan, “Kişisel Görüşme-1”, (12 Eylül 2022); Osman Acun, “Kişisel Görüşme-2”, (Görüşmeci: Akile Tekin, Ses Kaydı, 15 Eylül 2022); Hasan Kamil Yılmaz, “Kişisel Görüşme-3”, (Görüşmeci: Akile Tekin, Ses Kaydı, 14 Eylül 2022
30 Temizcan, “Kişisel Görüşme-1”, (12 Eylül 2022). 
31 Hasan Kamil Yılmaz, “Kişisel Görüşme-3”, (Görüşmeci: Akile Tekin, Ses Kaydı, 14 Eylül 2022). 
32 İZÜ, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, “Mütevelli Heyeti”, (Erişim14 Eylül 2022),  https://www.izu.edu.tr/izu-hakkinda/kurumsalbilgiler/yonetim/m%C3%BCtevelliheyeti; https://www.iyv.org.tr/img/_162645712019.pdf, (Erişim 14 Eylül 2022); Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 261, 265.
33 Mehmet Bulut, “Kişisel Görüşme-4”, (Görüşmeci: Adile Tekin, Ses Kaydı, 28 Eylül 2022).
34 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak, 128, 135. 
35 Bulut, “Kişisel Görüşme-4”, (28 Eylül 2022); İYV, İlim Yayma Vakfı, Bülten, 2015, Sayı: 9, 13. https://www.iyv.org. tr/img/_141156362022_.pdf, (Erişim 14 Eylül 2022). 
36 Abdullah Tivnikli’nin vefat haberi: İYV, İlim Yayma Vakfı Dergi-Bülten, Vefa, 2019, Sayı: 13, 30. https://www.iyv.org. tr/img/_162645712019_.pdf, (Erişim 14 Eylül 2022); İSAR, “AnnouncementsNews”, https://www.isar.org.tr/ en/announcements-news/isarailesinin-huzunlu-gunu-2 (Erişim 26 Eylül 2022); https://www.aa.com. tr/tr/gunun-basliklari/abdullahtivnikli-istanbulda-tedavi-gorduguhastanede-vefat-etti-/1303810 (Erişim 26 Eylül 2022); https://www. haberturk.com/abdullah-tivniklikimdir-vefatiyla-sevenlerini-yasabogdu-iste-abdullah-tivnikli-ile-ilgilidetay-2209264-ekonomi (Erişim 26 Eylül 2022).
37 İYC, İlim Yayma Cemiyeti, “Yurtlar”, https://iyc.org.tr/yurtlar/abdullah-tivnikliyuksekogretim-erkek-ogrenci-yurdu-117450. (Erişim 14 Eylül 2022). 
38 İZÜ, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, “Etkinlikler”, https://www.izu.edu.tr/ etkinlikler/2019/11/12/default-calendar/abdullah-tivnikli-anma-paneli (Erişim 14 Eylül 2022); İZÜ, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, “Haberler”, https://www.izu. edu.tr/haberler/2019/11/13/merhum-abdullah-tivnikli-vefatinin-birinci-yilinda-anildi (Erişim 14 Eylül 2022); İZÜ, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi., “Etkinlikler”, https://www.izu.edu.tr/etkinlikler/2021/11/09/default-calendar/abdullah-tivnikli-anma-program%C4%B1 (Erişim 14 Eylül 2022). 
39 Bulut, “Kişisel Görüşme-4”, (28 Eylül 2022). 
40 İYV, İlim Yayma Vakfı, “Vefat Eden Kurucular”, https://www.iyv.org.tr/tr/vefat-edenkurucular.html, (Erişim 26 Eylül 2022).
41 Yusuf Temizcan, “Abdullah Tivnikli Zengin ve Dindar İnsan Nasıl Olunuru Gösterdi”, Söyleşi: Merve Kurtoğlu, Genç Dergi, Sayı: 152, 2019, 29; https://books. google.com.tr/books?id=e5mWDwAAQBAJ&pg=PA29&dq=Abdullah+Tivnikli&hl =tr&sa=X&ved=2ahUKEwj8htfJi OX5AhVqXvEDHQrKCqkQ6AF6BAgKEAI (Erişim 26 Eylül 2022). 
42 Hasan Kamil Yılmaz, “Dava Adamı Vakıf İnsan Abdullah Tivnikli” https://www. gercekhayat.com.tr/portre/dava-adami-vakif-insan-abdullah-tivnikli/, (Erişim 26 Eylül 2022).
43 Doç. Dr. Mehmet Emin Okur, “Vakıf İnsanı”, Altınoluk Dergisi, Sayı: 394, 2018, 46. https://books.google.com. tr/books?id=7Wl_DwAAQBAJ&pg=PA44&dq=Abdullah+Tivnikli&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwj8htfJiOX5AhVqXvEDHQrKCqkQ6AF6BAgEEAI (Erişim 26 Eylül 2022). 
44 Abdullah Tivnikli, “Abdullah Tivnikli ile Yapılan Son Söyleşi: Bereketli Bir Hayatı Yaşamak”, Söyleşi: Yusuf Temizcan, Genç Dergi, Sayı: 147, 2018, 34, 35; https://books.google. com.tr/books?id=W6Z-DwAAQBAJ&pg=PA34&dq=Abdullah+Tivnikli&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwj8htfJiOX5AhVqXvEDHQrKCqkQ6AF6BAgFEAI (Erişim 26 Eylül 2022). 
45 Bir örnek olarak Gana’da Abdullah Tivnikli ve Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı tarafından yaptırılan külliye hakkında bkz: Dr. Selim Argun, “Kendi Öz Değerlerimizle İrtibatı Güçlü Tutmalıyız”, Söyleşi: Yahya Uyar, Genç Dergi, Sayı: 168, 2020, 21; https:// books.google.com.tr/books?id=sf_5DwAAQBAJ&pg=PA21&dq=Abdullah+Tivnikli&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwjcwsTKiuX5AhUnQvEDHQgCDDA4ChDoAXoECAQQAg (Erişim 26 Eylül 2022).
46 Temizcan, Muhsin Kıvamında Yaşamak,160-162; İSAR, “Merhum Abdullah Tivnikli Anısına...”, YouTube, (Erişim 26 Eylül 2022), https://www.youtube. com/watch?v=EKVVPE1dDY8; Genç TV, “Abdullah Tivnikli Ağabeyimizin Aziz Hatırasına”, YouTube, (Erişim 26 Eylül 2022), https://www.youtube. com/watch?v=Vy17DK-Q0_U; TVNET, “Kaliteli Bir Müslüman Yetiştirme Gayreti: Abdullah Tivnikli”, YouTube, (Erişim 26 Eylül 2022), https://www. youtube.com/watch?v=7xbLsgXzYiU; Genç Derneği, “Ebubekir Tivnikli ile Evladının Gözünden Abdullah Tivnikli-Moderatör: Süleyman Ragıb Yazıcılar-”, YouTube, (Erişim 26 Eylül 2022), https://www.youtube.com/ watch?v=Kro3o3yX_j4.

• Değerli alimlerimizden bize kalan…
• Müslüman ölümle barışıktır…
• Tarakçı Hamit efendi dedemin arkadaşıydı…
• Afetten kaçar gibi şöhretten kaçardı…
• Abdulmetin Hoca nefsinin vaiziydi…