İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
Whatsapp ve benzeri uygulamalar hayatımızda belli yeri işgal ediyor. Günümüzde en çok whatsapp mesajlaşmaları tercih ediliyor. Bundan dolayı; “Whatsappta mesaj göndermeyle ilgili edepler neler olabilir?” sorusuna cevap aramaya çalışalım. Telefonlar, whatsapp ve diğer uygulamalar bu kadar hayatımızın içindeyken, bunlara dair edepleri bilmeyişimiz uygun olmaz.
Mesajlaşmalarda şu edeplere dikkat edilmelidir. İnsanlara sürekli mesaj atmayın. Düşünmeden mesaj atmayın. Yakın arkadaşınız, samimi olduğunuz birisi vs değilse gece yarısı mesaj atmayın. İnsanları kendinizin abonesi gibi görmeyin. Saçma sapan içerikleri, boş şeyleri paylaşıp da kendinizi ve insanları günaha sokmayın.
Mesajla tebliğ
Mesajlaşma yoluyla tebliğ yapmayı düşünüyorsanız, özenli ve dikkatli olun. Hocalar, cami imamları zaten gün boyu İslami meselelerle iç içe olduklarından onlara değil de daha fazla ihtiyacı olan kesimlere yönelin. Sürekli ayet ve hadis bile paylaşsanız çok mesaj attığınız için mesajlarınız bir müddet sonra okunmayacak ve dikkate alınmayacaktır. Bir mesaj gönderirken kendinize şu soruyu sorun: Bu mesajı alan, “İyi ki bu mesajı gönderdin, gerçekten bu bilgiye ihtiyacım vardı” diyecek mi?
WhatsApp durumunda, gruplarda veya şahıslara çokça ayet hadis paylaşmak ne kadar doğru düşünmek gerekir? Her cuma renkli afişli uçan güvercin resimlerini toptan telefonunda kayıtlı üç yüz kişiye göndererek cumanın anlam bulduğunu zanneden kardeşlerimiz var. İnanın bu resimlere çoğu kimse bakmadan siliyor. Bunun yerine çoktandır görmediğimiz akrabamızı ziyaret etmek veya ona özel mesaj göndermek daha iyi olur.
Cuma günü çoktandır görmediğimiz amcamızı, dayımızı, halamızı ve teyzemizi ziyaret edeceğimize veya arayacağımıza, cuma mesajlarını paylaşmakla meşgulüz. Bayramlarda komşularımız başta olmak üzere ziyaretler gerçekleştireceğimize yine WhatsApp kutlama mesajlarıyla yetiniyoruz. Camiye gidip cemaatle namaz kılmanın, evimizde ailecek Kur’an’ı Kerim ya da Tefsir okumanın, haftalık ilim meclisinde bulunmanın ve kitap tahlil gruplarına dahil olmanın yerine whatsapp ve benzeri paylaşımlarını yeterli görüyoruz.
Önce selam
Mesaja bir selamla başlayıp “iyi günler, hayırlı günler vs” gibi temennilerle bitirin. Tirmizi’de geçen bir hadiste “Selam kelâmdan öncedir” buyurulur. Yazar Aydın Başar bununla ilgili ilginç bir hatırasını anlatıyor, diyor ki: “Değerli bir yazarımıza Peygamberimizin sünnetine dair bir yazı linki gönderdiğimde; ‘Kardeşim selam vermek de bir Sünnet değil mi’ diye cevap yazmıştı. Onun bu cevabı mesajlaşma adabını bilmediğimi fark etmeme sebep oldu. O günden beridir, mesaj atarken selamlaşma ve iyi günler, hayırlı günler, nasılsınız iyi misiniz vs gibi nezaket ifadeleri kullanmaya dikkat ediyorum.”
Eğer bir mahsuru yoksa gelen mesajlara cevap verin, bu insanların kendilerini değerli hissetmelerine sebep olacaktır. Cevapsız mesajların insanları üzebileceğini dikkate alın. Eğer saygı ifade eden üsluplu uzun bir mesaja bir emojiyle veya tek kelimelik bir cevapla karşılık veriyorsanız, muhatabınıza; “Sen boş bir insansın, ben ise çok meşgulüm” demiş olursunuz.
Size cevap vermeyen kişilere, sizi geçiştiren kişilere ısrarla mesaj göndermenin alemi yoktur sanırım. Bir video ya da link paylaşıyorsanız, neden paylaştığınızı yazmanız iyi olur. Çünkü muhatabınız bundan türlü türlü manalar çıkarabilir, üstüne alınabilir.
Whatsapp grupları
Eğer whatsapp grupları iyiye güzele kullanılırsa, hayırlara vesile olacaktır. İyi ve güzel olanın paylaşılarak çoğalmasına, haberleşmeye, yardımlaşmaya, dayanışmaya, tanışmaya, yeni dostlukların kurulmasına ve eski dostlukların pekişmesine katkı sağlayacaktır. Kısacası yeryüzünde selamın çoğalmasına vesile olacaktır. Eğer whatsapp grupları dikkatsiz ve özensiz paylaşımlarla sömürülürse, sabırları ve sinirleri zorlayan bir vakit israfı ile karşılaşılacaktır.
Özellikle grubu takip etmeyen grup üyelerinin, tekrar tekrar aynı mesajları atmaları sinirleri zorlayabilmektedir. Mesaj atan kişi önce “ağız” değil, “kulak” olmayı öğrenip öyle mesaj atmalıdır. “Ben milleti mesaj yağmuruna tutayım ama kimseyi dinlemeyeyim” anlayışı iletişim bilmeyenlerin anlayışıdır. Kimsenin iletişim niyeti ile kurulan whatsapp gruplarını “sağırlar diyaloğu”na dönüştürmeye hakkı yoktur. Bu güzel imkanlar böylesine hor kullanılmamalıdır. Bunların dışında Whatsapp gruplarında şu hususlara da dikkat edilmesi faydalı olacaktır.
Whatsapp gruplarında, üsluba dikkat edilmez ve yüz yüzeyken söylenilemeyecek türden sert ve kaba sözler kırıcı bir şekilde ifade edilecek olursa, sonrasında helalleşmeyi gerektirecek ciddi küslüklere ve dargınlıklara yol açılabilmektedir.
Whatsapp gruplarında en fazla ihtiyaç duyulan şey sabırdır. Bir anlık sabırsızlıkla köprüleri yıkıp atmak, ilgili ilgisiz kimseleri sitemlere muhatap etmek, sürekli olumsuzu görmek ve eleştirmek gibi hastalıklardan uzak durulmalıdır. Hele yıllardır grupta sessiz olan bir katılımcının grubun güzelliklerine ortak olmayıp, daha ilk mesajında eleştiren, yıkan bir üslubu tercih etmesi anormal değil midir?
Whatsapp gruplarında espri veya mizahi paylaşımlar yapılırken çok daha fazla dikkat edilmelidir. Zira insanların espri anlayışları farklı olduğundan dolayı, kimilerinin espri olarak kabul ettiği şey kimilerine göre hafiflik olarak değerlendirilebilir. Aynı zamanda esprinin anlaşılamaması yada yanlış anlaşılması gibi durumlarla da karşılaşılabilir.
Whatsapp gruplarında çok muhabbetten ısrarla kaçınılmalıdır. Zira en seviyeli tartışma veya münazara ortamı yakalansa bile, çok muhabbetin tez ayrılık getireceği unutulmamalıdır. Çok muhabbetin dostlukları değersizleştirdiği ve sıradanlaştırdığı da dikkate alınmalıdır. Çok paylaşım yapılan gruplarda, kaliteli paylaşımlar mesaj yağmuru arasında kaybolacağından ve gözden kaçacağından dolayı, whatsapp gruplarında her gördüğümüz videoyu, resmi veya yazıyı paylaşmamız mantıklı değildir.
İlmi bir sempozyum, konferans veya makalenin konusu olabilecek türden önemli meseleler, basite indirgenerek telefon klavyesi ile halledilmeye çalışılmamalıdır. Kahvehanede hükümet kurmak veya lafla peynir gemisi yürütmek gibi durumlara düşülmemelidir. Biraz da herkes haddini ve sınırlarını bilmelidir. Tereciye tere satmak gibi durumlardan kaçınılmalıdır.
Dikkat lazım
Whatsapp gruplarında birilerinin kolayca kitleleri manipüle etmek için yaymaya çalıştığı “Lütfen bunu paylaşın” türünden isimsiz mesajlardan ısrarla kaçınılmalıdır. Şayet dikkat edilmezse, farkında olmadan kötü niyetli bir reklamın veya bir projenin içinde olabilirsiniz.
Özel olarak yazılmış anlamlı mesajlar içeren, şablon halinde olmayan samimi bayram ve Cuma tebrikleri hoş karşılansa da insanlar artık sıradan resimli bayram ve Cuma tebrikleri ile karşılaştıklarında gına getirmektedir. Bu resim kutucuklarının itici bir şey olduğu (artık) anlaşılmalıdır.
Hatır için takip edemeyeceğiniz kadar çok gruba üye olmuşsanız, ilgi alanınıza hitap etmeyen gruplardan nazik bir şekilde ayrılmalısınız. Özellikle gıybet, dedikodu, boş söz ve her türlü günah mahiyetindeki paylaşımın yapıldığı gruplara katılmamalı, günaha ve seviyesizliğe ortak olmamalısınız. Zira göz, ağız ve kulak şahit olduklarından sorumludur.
Haber verilmeden bir gruba eklenmişseniz habersiz bir şekilde çıkmanızın bir mahsuru olmasa gerektir. Eğer nazik bir davetle gruba davet edilmişseniz, ayrılırken de nazik bir şekilde mazeret bildirerek ayrılmalısınız. Grup motivasyonuna zarar vermemek için birden bire ayrılmamalı, grup yöneticisine ayrılma talebinizi iletmelisiniz. Grup yöneticisi de kimseye kalması için ısrarcı olmamalıdır.
Grup kuralları grup yöneticisi tarafından ilan edilmeli, gruptakiler de kurallara uymanın erdemini sergilemelidir. Grup kuralları ilan edildikten sonra eğer o grubun kuralları size uymuyorsa grup kuralların değişmesi için talepte bulunabilir ya da gruptan ayrılabilirsiniz. En güzeli gruba katılmadan önce kuralları görmek ve uygun değilse o gruba hiç katılmamaktır.
Grup yöneticisi elinden geldiği kadar, rastgele paylaşımlara göz yummayarak grubun çöplüğe dönüşmesine engel olmaya çalışmalıdır. Aynı zamanda grup yöneticisi hakkaniyetli ve adaletli bir anlayışı benimsemeli ve katılımcılara eşit davranmalıdır. Grup yöneticileri kural koymada toleranslı ve esnek olmalı, insanlara, hele belli bir yaşa gelmiş kimselere karşı saygıda kusur etmemelidir. Azarlama, laf sokma gibi çirkin davranışlardan ve bilmiş bilecen tavırlardan uzak olmalıdır.
Abdülkerim Temizcan/ İrfanDunyamiz.com
- Öğrendiklerimiz:
- Gereksiz yazışmalardan kaçınılmalıdır.
- Mesaj yazarken üsluba çok dikkat edilmelidir.
- Gelen mesajlara cevap verilmelidir.
- İzinsiz olarak insanlar gruplara eklenmemelidir.
- Whatsapp gruplarında tartışmalardan ve kalp kırmaktan uzak durulmalıdır.
- Dinimizce günah olan içerikler asla paylaşılmamalıdır.
Adab-ı Muaşeret↗
Sosyal hayattaki edep ve görgü kurallarına dair yazılar okumak için tıklayın.
Şahsiyet Gelişimi↗
Müslümanca hassasiyetlerle yazılmış kişisel gelişim yazıları okumak için tıklayın.
