İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
1939 senesinde Balıkesir’in Manyas ilçesinin Necip Köyü’nde dünyaya gelmişti Süleyman Tosun Hoca. Yakın köylerde hafızlık yapmıştı. Sonra dinî tahsilini ilerletmek için İstanbul’a gitti. Fâtih’te Gönenli Mehmed Efendi’nin Kur’an Kursunda kaldı, Kesikbacak İsmail Efendi’den (ö. 1972) tecvid ve tashîh-i hurûf dersleri aldı. Başka hocalardan da istifâde etti. Bir süre Keşan, sonra Gelibolu’da imamlık yaptı.
Emekli olduktan sonra Bandırma’ya yerleşti. Burada yeni yapılmakta olan ve henüz imam ataması yapılmamış olan iki camide uzun yıllar gönüllü olarak imamlığa devam etti. Hayatı, İslâmiyet’i öğrenmek ve öğretmekle geçen Süleyman hoca yakalandığı bir hastalık neticesinde 79 yıllık ömrünü 2 Mart 2019 tarihinde tamamlayarak Hakk’a yürüdü.
Fetva sorarlardı
Kitap okumayı çok severdi. Vefatından bir ay önce bana telefon ederek Elmalılı Tefsiri’nin Osmanlı harfleriyle basılmış şeklini sormuştu. Fıkıh konusundaki geniş bilgisi sebebiyle, görev yaptığı Gelibolu’da ve Bandırma’da fetva sormak isteyen insanlar genellikle ona başvururdu.
Kendisi şöyle anlatıyor: “Bir gün Gelibolu’da yatsı namazından sonra cami cemaatinden biri: ‘Hocam, burma koçtan kurban olur mu’ diye sordu. Ben de: ‘Olur’ dedim. Adam: ‘Hocam, hangi kitapta geçiyor, yerini gösterebilir misin?’ dedi. Ben: ‘Olur, yarın göstereyim’, dedim. Eve geldim. Evdeki kitaplarda sabaha kadar araştırdım ama bulamadım. Gündüz müftülüğe gittim. Müftü Bey’e durumu anlattım. ‘Sizin evdeki kitaplarda yerini bulabilir miyiz?’ dedim. Müftü: ‘Fetvayı doğru vermişsin. Ama benin vaktim yok, kitaplarda arayamam’ dedi.
Müftülükten çıktım. Bir otobüs muavini: ‘İstanbul, İstanbul’ diye bağırıyordu. Bindim otobüse, geldim İstanbul’a. Beyazıt’taki Sahaflar Çarşısı’na gittim. Bir antika kitap dükkânına girdim. Osmanlı dönemi baskısı eski kitapları karıştırırken aradığım fetvayı buldum. Dükkân sahibine kitabın fiyatını sordum. Söylediği rakam maaşımın yarısına yakındı. Bastım parayı, aldım kitabı, tekrar otobüse bindim, Gelibolu’ya gelip o adama kitaptan aradığı cümleyi gösterdim.”
Fedakar ve gayretliydi
Süleyman Tosun Hoca böyle fedâkâr ve gayretli bir insandı. Yine Gelibolu’da görev yaptığı dönemde yani 1980’li yıllarda ilmi, takvâsı ve vaazları ile halk tarafından sevilip sayılan bir insan olduğu için, onu kendi yanlarına çekmek, böylece cemaatlerini büyütmek isteyen ve Gelibolu’da FETÖcülerin lideri konumunda olan bir kuruyemişçi Süleyman Hoca’ya gelir ve: “Süleyman Hocam, gel bize katıl” der.
Onlardan uzak duran Süleyman Hoca: “Ne olacak size katılınca?” diye sorar. Adam: “Seni meşhur ederiz” diye cevap verir. “Nasıl yapacaksınız bunu?” diye sorar Süleyman Hoca. Adam: “Değişik şehirlerdeki arkadaşlarımıza haber salarız, senin Cuma vaazın için otobüsler dolusu insanı Gelibolu’ya getiririz, vaazlarını kameraya çekeriz, ertesi hafta yine böyle yaparız. Derken halk: ‘Süleyman Hoca ne büyük adammış, kıymetini bilememişiz’ deyip etrafına daha çok toplanmaya başlarlar” demiş.
Süleyman Hoca adama: “Ben meşhur olmak için vaaz etmiyorum, Allah rızası için vaaz ediyorum, bizim bu konuda rehberimiz Somuncu Baba’dır” deyip şu olayı anlatmış:
“Yıldırım Beyazıt, Bursa’da Ulucami’yi yaptırınca caminin açılışında Cuma günü ilk vaazı Emir Sultan’ın yapmasını talep eder. Emir Sultan: ‘Hünkârım, burada Somuncu Baba varken benim vaaz ve hutbe okumam uygun olmaz, bu vazifeyi o yapsa daha iyi olur’ demiş.
Padişah: ‘O ekmekçi vaazdan ne anlar?’ deyince, Emir Sultan: ‘Efendim, Somuncu Baba büyük bir âlim ve velîdir. Ama tevazudan kendisini gizlemek için ekmekçilik yapıyor’ demiş. Padişah: ‘Pekiyi o halde söyleyin, ilk vaazı o yapsın, namazı da o kıldırsın’, demiş. Emir Sultan Somuncu Baba’ya gelip padişahın emrini bildirince, Somuncu Baba: ‘Yaktın beni, niye söyledin?’ demiş. Ama Padişah’ın emri gereği ilk vaazı yapmak zorunda kalmış ve akabinde Bursa’yı terk etmiş.”
İmamlar güzel giyinmeli
Amcam Süleyman Tosun Hoca bir defasında bana şöyle anlatmıştı: “Emekli olduktan sonra Bandırma’da gönüllü imamlık yaptığım günlerden birinde sabah namazı için kalkmıştım. Bir km kadar uzaktaki camiye gidip namaz kıldıracaktım. Ancak dışarıda iki karış kar ve şiddetli bir fırtına vardı. Aracım da olmadığı için yaya gitmem gerekiyordu. Kendi kendime: ‘Bu havada camiye kimse gelmez’ dedim. Ama sonra ‘Ya bir kişi gelir de camiyi kapalı bulursa?’ diye düşündüm. Giyinip kuşanıp yola çıktım. Yüz metre kadar gitmiştim ki fırtına beni yere attı, karlar üzerinde beş on metre yuvarlandım. Ama yine kalkıp yoluma devam ettim ve camiye gittim.”
Bir defasında da şöyle demişti: “Ben yaşı seksene yaklaşmış bir insanın. Bu yaştan sonra güzel giyinsem ne olur, kötü giyinsem ne olur? Ama ben bir imamım. Eğer kötü giyinirsem halk imamlar paspal giyiniyor derler, imamlara lâf gelmesin diye hâlâ güzel giyinmeye çalışıyorum.”
Amcam Süleyman Tosun Hoca’nın Bandırma’daki dostlarından Kaya Batmantaş Abimiz şöyle anlatıyor: “Bir sabah namazı için mahallemizdeki camiye gittim. Ama cami kilitli idi. Arabamla çarşı (Haydar çavuş) camiine gittim. Orası da kilitliydi. ‘Ne oluyor bu hocalara bu sabah?’ diye düşünürken Süleyman Hoca’nın gönüllü imamlık yaptığı Yüzüncü Yıl Camii‘ne gitmek aklıma geldi. Arabamla oraya gittiğimde camide ışık yanıyordu. İçeri girdim, Süleyman Hoca değişik kitaplardan Cuma hutbesi hazırlıyordu. Ona: ‘Hocam, bizim mahalle camisi kapalı, Çarşı Camisi de öyle, hocalar çok uyumuş bu sabah’ dediğimde, Süleyman Hoca saatine baktı ve: ‘Daha sabah ezanına bir saat var’ dedi. Saatime dikkatlice baktığımda durumu fark ettim. Evden çıkarken saati yanlış görmüşüm.”
Hazır hutbe okumazdı
Süleyman Hoca Diyanet’in gönderdiği hazır hutbeyi okuyabilirdi. Ama o, cami cemaatine daha faydalı olabilmek için değişik kitaplardan araştırıp sabahın köründe kendisi hutbe hazırlıyordu. Hayatı boyunca mevlid ve cenaze peşinde hiç koşmadı, maddî hesaplar yapmadı. Davet edilip gittiğinde de daha çok vaaz etmeyi tercih etti.
Ömrü okumak, İslamiyet’i öğrenmek ve öğretmekle geçen bir dava adamıydı. Bulunduğu çevrede insanları dernek ve vakıf kurmaya, toplumsal hizmetlere teşvik eder, dostlarının çocuklarına da dinî dersler verir, her meseleleriyle ilgilenirdi. Bir cemiyet insanıydı, bir gönül insanıydı, tasavvuf yoluna da intisâbı vardı.
Vefatından bir ay öncesine kadar gezip dolaşan hocamız, ciğerinde ve nefes borusunda uzun süre fark edilemeyen bir ur sebebiyle aniden aramızdan ayrıldı. Onun vefatıyla birçok dostu ve seveni hüzne gark oldu. Bandırma bir güzel insanını daha yitirmiş oldu. Onu Kayacık Köyü (mahallesi) mezarlığına defn ederken, sevenlerinin de sanki vücudundan bir parçası ölmüş gibi oldu.
Son hastalığı döneminde hastanede zor nefes alırken kızlarına kısık sesle şu âyeti okumuştu: “İman edip de iyi davranışta bulunanlara gelince, Rahmân onlar için (gönüllerde) bir sevgi yaratacaktır.” (Meryem, 96) Gerçekten de Cenâb-ı Hak sevdiği bu sâlih kulunu insanlara da sevdirmişti. Mekânı Cennet olsun. Rûhu için el-Fâtiha.
Prof. Dr. Necdet Tosun/ İrfanDunyamiz.com
Gönül Dünyamız ↗
Gönül insanlarına dair bam telinize dokunacak yazılar okumak için tıklayın.
İrfan Mektebi ↗
Sevdirici, müjdeleyici üslupla yazılmış hayata dair yazılar okumak için tıklayın.
