İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
Dünyevi ihtiyaçlarımız için, iş, ticaret, ziyaret veya hac ve umre gibi ibadetleri yerine getirmek için yolculuklar yaparız. Bu yolculuklar esnasında başlangıçtan bitinceye kadar Efendimiz sallellahu aleyhi ve sellem’in sünnetlerine uygun davranmamız gerekir.
Yolculuğa çıkmadan önce niyetimizi düzenlenmeli ve Allah’ın rızasını hedeflemeliyiz. Arkadaşlarımızı iyi seçmeli, bizlere Allah’ı hatırlatan dostlar seçmeliyiz. Yolculuk esnasında imkân dâhilinde tebliğ yapmayı da ihmal etmemeliyiz.
Perşembe günü
Yolculuğa genellikle perşembe çıkmaya gayret göstermeliyiz. Diğer günler de çıkılabilir. Ama cuma namazını özellikle düşünerek hareket etmek gerekir. Fahr-i Kâinât Efendimiz, yolculuklarına umûmiyetle perşembe günü çıkardı. Perşembe günü haricinde yolculuğa çıktığı pek nadir olurdu. (Buhârî, Cihâd, 103; Ebu Dâvûd, Cihâd, 77)
Yolculuğa erken saatlerde çıkmak veya her işte erken başlamak gerekir. Rasûlullah sallellahu aleyhi ve sellem Efendimiz şöyle buyuruyor: “Allâh’ım!.. Ümmetimin (sabah) erken vakitlerini (o vakitlerde başladıkları işlerini) bereketli kıl!” (Ebû Dâvûd, Cihâd, 78; Tirmizî, Büyû, 6)
Güvenli yolları tercih etmeli, özel araçla gidilecekse önceden bakımını yaptırıp, trafik kurallarına da uymamız gerekir.
Dua edilmeli
Arabaya bindiğimizde de Sünnet üzere dua okumalıyız. Resûlullah Efendimiz yolculuğa çıkarken hayvanı üzerine binip iyice yerleşince üç kere tekbir getirir ve “Bunu bizim hizmetimize veren Allah’ı tesbih ve takdis ederiz; yoksa biz buna güç yetiremezdik. Şüphesiz biz Rabbimize döneceğiz.” (Zuhruf, 13-14) ayetini okurdu.
Şu duayı da okurdu Rasûlullah Efendimiz:
“Ey Allahım! Biz, bu yolculuğumuzda Sen’den iyilik ve takva, bir de hoşnut olacağın amellere muvaffak kılmanı dileriz. Ey Allah’ım! Bu yolculuğumuzu kolay kıl ve uzağı yakın et! Ey Allah’ım! Seferde yardımcım, geride kalan çoluk çocuğumun koruyucusu Sen’sin. Ey Allah’ım! Yolculuğun zorluklarından, üzücü şeylerle karşılaşmaktan ve dönüşte malımızda, çoluk çocuğumuzda kötü haller görmekten sana sığınırım.”
Efendimiz yolculuktan döndüğünde de aynı sözleri söyler ve şu cümleleri ilâve ederdi: “Biz yolculuktan dönen, tövbe eden, kulluk yapan ve Rabbimize hamd eden kişileriz.” (Müslim, Hac, 425; Ebû Dâvûd, Cihad, 72)
Tesbih ve zikirler
Yolculuk esnasında Peygamber Efendimiz, ashabı ile birlikte tepelere çıktıklarında “Allâh’ü Ekber” derler, düzlüklere indiklerinde de “Sübhânellâh” diye tesbih ederlerdi. (Ebû Dâvûd, Cihâd, 72)
Yine hac, umre veya bir gazadan dönerken her yokuş veya yüksek yere çıktığında üç kere “Allâh’ü Ekler” der sonra; “Allah’tan başka ilâh yoktur, O’nun ortağı yoktur. Mülk O’nundur, hamd O’na aittir. O, her şeye gücü yetendir. Biz yolculuktan dönen, tövbe eden, kulluk yapan ve Rabbimize hamd eden kişileriz. Allah verdiği sözü yerine getirdi, kuluna yardım etti ve o toplulukları hezimete uğratıp perişan etti” buyururdu. (Buhârî, Cihâd, 158; Müslim, Hac, 428)
Ancak Allah Resulü, yolculukta tekbir getirip tesbihatta bulunurken itidali muhafaza eder, aşırılıktan sakınır ve ashabına da bunu tavsiye ederdi. Fırsat düştükçe Allah’ın azametini ve O’na saygılı olmayı hatırlatırdı. Bu hususta sahabeden Ebû Musâ El Eş’arî’ radıyellahu anh’ın rivayet ettiği şu hâdise ne kadar da ibretlidir:
“Biz bir yolculukta Efendimiz ile birlikte idik. Tepelere çıktıkça; ‘Allâhüekber, Lâ ilâhe illallah’ diye yüksek sesle tekbir ve tehlil getirdik. Bunun üzerine Nebiyy-i Ekrem; ‘Ey Müslümanlar! Kendinizi zorlamayınız. Zira siz sağıra veya burada olmayan birine seslenmiyorsunuz. Allah daima sizinle beraberdir, işitir ve size sizden daha yakındır’ buyurdu.” (Buhârî, Cihâd, 131; Müslim, Zikr, 44)
Allah’a sığınırdı
Yolculuk boyunca kimseye eziyet etmemek, güzel ahlakla insanlara muamele etmek ve haram olan fiillerden uzak durmak gerekir. Aynı şekilde kalınan yerlerde insanların, hayvanların ve yaratılan tüm varlıkların şerlerinden Allah’a sığınmak gerekir. Özellikle Ayetel Kürsi, Felak ve Nas surelerini okuyup dua etmeli.
Peygamberlerimiz şöyle dua ederdi: “Kim bir yerde konaklar da sonra: ‘Yarattıklarının şerrinden Allah’ın mükemmel kelimeleri (ayet, sıfat ve isimleri)ne sığınırım’ derse, konakladığı o yerden ayrılıncaya kadar hiçbir şey ona zarar veremez.” buyururdu. (Müslim, Zikir, 5455)
Bazı hassasiyetler
İşler bitince artık çok oyalanmadan dönülmesini ister; “Yolculuğa çıkan biri işini bitirince, evine dönmekte acele etsin!” buyururdu. (Buhârî, Umre, 19; Müslim, İmâre, 179) Ayrıca eve gece habersiz gelinmemelidir. Rasûlullah, uzun bir süre ailesinden ayrı kalan kimsenin, evine gece vakti ansızın gelmesini de yasaklamıştır. (Buhârî, Nikâh, 130; Müslim, İmâre, 183) Enes bin Mâlik radıyellahu anh’ın bildirdiğine göre Rasûlullâh bizzat kendisi de yolculuktan evine gece değil kuşluk vakti veya akşamüstü dönerdi. (Müslim, İmâre, 180)
Yolculukta mahremiyet ölçüleri, kadının mahremi olmadan yolculuğu, seferilikte namaz kılma ve mesh kullanma gibi fıkhi konular öğrenilmelidir ve ona göre hareket edilmelidir. İlmihal bilgileri her Müslüman’a farzdır. Her işte evvela ilim gerekir.
Gidilen yerlerde tefekkür de ihmal edilmemeli. Allah azze ve celle şöyle buyuruyor: “(Resulüm) de ki: Yeryüzünde dolaşın da (dini) yalanlayanların akıbetlerinin nasıl olduğuna bir bakın!” (En’âm, 11) “(Resulüm) de ki: Yeryüzünde dolaşın da Allah’ın (kâinatı) ilk olarak nasıl yarattığına ve sonra ikinci dirilişi nasıl tekrar ettiğine ibret nazarıyla bir bakın. Şüphesiz Allah, her şeye kadirdir.” buyurur. (Ankebût, 20)
Abdulkerim Temizcan/ İrfanDunyamiz.com
- Öğrendiklerimiz:
- Yolculuk boyunca öncesinde ve sonrasında yapılması gereken duaları ihmal etmemeliyiz.
- Ziyaret için kalınacak yerlerde insanlara eziyet vermemeli ve usulüne uygun hareket etmeliyiz.
- Ziyaretlerde tefekkür ederek mekânlara ve tarihi binalara bakmalıyız.
- Sabahleyin erken yola çıkmak, namaz vakitlerini gözeterek hareket etmek gerekir.
- Eve habersizce gece dönmek doğru değildir.
- Yolculukta gidilecek yerlerle ilgili evvela araştırma yapılmalı, istişare edilmeli, yol arkadaşı iyi seçilmeli, hem kendimiz hem de arkada bıraktığımız ailemiz için maddi ve manevi tedbirler alınarak hareket edilmelidir.
- Üç kişi yola çıkıldıysa bir kişiyi başkan seçmek gerekir.
- Yolculuk boyunca ve her daim Müslüman beden, elbise ve mekân temizliğine dikkat etmelidir.
- Seferilikle ilgili hususlar, ilmihal eserlerinden öğrenilmelidir.
Abdülkerim Temizcan/ İrfanDunyamiz.com
Adab-ı Muaşeret↗
Sosyal hayattaki edep ve görgü kurallarına dair yazılar okumak için tıklayın.
Şahsiyet Gelişimi↗
Müslümanca hassasiyetlerle yazılmış kişisel gelişim yazıları okumak için tıklayın.
