İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
Anne baba kişinin en çok değer verip ilgilenmesi rıza ve dualarının alınması gereken kişilerdir. Anne babaya ihsan/ iyilik Müslüman için en önemli faziletli amellerdendir. Bu konuyla ilgili çok ayet-i kerime ve hadis-i şerifler vardır. Yüce Allah “Biz insanlara ana ve babalarına iyilik etmelerini vasiyet ettik” (Ankebut, 8) buyurmaktadır.
Şu ayet-i kerimede de anne ve babaya iyilik etmek kesin bir dille emredilmektedir: “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, annenize ve babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine öf! Bile deme! Onları azarlama! İkisine de güzel söz söyle! Onları esirgeyerek alçak gönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: ‘Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse, şimdi de Sen onlara (öyle) rahmet et’ (diyerek dua et!)” (İsra, 23, 24)
Şirk koşsalar bile
Anne babaya itaatin de bir sınırı vardır. Onlar Allah’a şirke veya yanlış bir amele yönlendirirlerse itaat edilmez. Ama iyilik yapmaya ve ihtiyaçlarını görmeye devam edilir. Kur’an’da anne baba müşrik bile olsalar onlara iyi davranmak emredilmektedir.
Allah azze ve celle bu konuda şöyle buyurur: “Eğer anne baban, hakkında bilgin olmayan bir şeyi bana ortak koşman için seni zorlarlarsa bu durumda onlara uyma ama yine de onlara dünyada iyi davran; yüzünü ve özünü bana çevirenlerin yolunu izle; dönüşünüz yalnız banadır, O zaman yapıp ettiklerinizin sonucunu size bildireceğim.” (Lokman, 15)
Allah’a karşı işlenen en büyük suç şirk olduğu halde Allah Teala yine de o suçu işleyen anne babaya iyi davranın diyorsa, biz kendi halimizi buna kıyas etmemiz lazım. Acaba hangi suç şirkten daha büyüktür? Demek ki anne babaya iyili konusunda dinimizin öğütlediği tavır nettir.
Sıddık-ı Azam Ebu Bekir radıyellahu anh şöyle dedi: “Nebi sallellahu aleyhi ve sellem üç kere şöyle buyurdu: ‘Büyük günahların en büyüğünü size haber vereyim mi?’ Biz de; ‘Evet, Ya Resulallah!’ dedik. Resulullah sallellahu aleyhi ve sellem dayanmakta iken oturdu ve şöyle buyurdu: ‘Allah’a şirk koşmak, ana babaya asi olmak! Dikkat bir de yalan yere şahitlik yapmaktır!’
Ravi dedi ki: ‘Resulullah sallellahu aleyhi ve sellem bu sözü o kadar tekrar etti ki biz keşke sussaydı diye arzu ettik.” (Buhari 13/2442, Müslim 143/87)
Abdullah ibni Mes’ud radiyallahu anh şöyle dedi: “Nebi sallellahu aleyhi ve sellem’e: ‘Amellerin hangisi Allah azze ve celle’ye daha sevgilidir?’ diye sordum. Nebi sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
– ‘Vaktinde kılınan namazdır.’
– ‘Sonra hangisidir?’ dedim. Nebi sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
– ‘Ana babaya iyilik etmektir.’
– ‘Sonra hangisidir?’ dedim. Nebi sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
– ‘Allah’ın yolunda cihad etmektir.’ (Buhari 13/5973, Müslim 137/85)
Bilhassa anne hakkı
Arkadaşları. dostları anne ve babanın önüne geçirmemek gerekir. Anne ve babanın yeri hiç kimse ile kıyaslanmaz. “Ana baba hakkı ödenmez” diye toplumda bir laf vardır. Elbette biz ne yaparsak yapalım anne babalarımızın hakkını ödeyemeyiz. Ayet ve hadislerden babaya nazaran annenin biraz daha fazla olduğu anlaşılmaktadır.
Allah azze ve celle şöyle buyurur: “Biz ana ve babasına iyilik etmeyi insana tavsiye ettik. Hususiyle anasını tavsiye ederiz ki, o kat kat zaafa düşerek ona gebe kalmış, emzirme (ile birlikte ayrılması) da iki sene sürmüştür. Binaenaleyh, Bana, ana ve babana şükret.” (Lokman, 14)
Ebu Hureyre radıyellahu anh şöyle dedi: “Bir adam, Resulullah sallellahu aleyhi ve sellem’e geldi ve:
− ‘İnsanlar arasında kendisine en iyi davranmam gereken kimdir?’ diye sordu. Resulullah sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
− ‘Annendir.’ Adam:
− ‘Sonra kimdir?’ dedi. Resulullah sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
− ‘Annendir.’ Adam:
− ‘Sonra kimdir?’ dedi. Resulullah sallallehu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
– ‘Annendir.’ Adam:
− ‘Sonra kimdir?’ dedi. Resulullah sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
– ‘Babandır.’ (Buhari 13/5974, Müslim 2548/1)
Anne babayı üzmeyin!
Anne babayı üzmek Allah’ı gazaplandırır, anne babayı sevindirmek Allah’ın rızasını kazandırır. Onlara karşı yüksek sesle ve kötü konuşmamak ve gönüllerini hoş tutmak kimseye muhtaç etmemek gerekir.
Ebu Hureyre radıyellahu anh şöyle dedi: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: ‘Burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün!’ Sahabeler: ‘Ya Resulallah! Kimin?’ dediler. Nebi sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Ana babasına, ikisinden birine yahut her ikisine birden ihtiyarlık zamanlarına yetişip de cennete giremeyen kimsenin.’” (Müslim 2551/9, Buhari Edebü’l Müfred, 21)
Abdullah bin Amr bin As radıyellahu anh şöyle dedi: “Nebi sallellahu aleyhi ve sellem’e bir adam gelip cihad için izin istedi. Nebi sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: ‘Annen ve baban sağ mıdır?’ Adam: ‘Evet’ dedi. Nebi sallellahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: ‘Öyleyse o ikisi için cihat et.’” (Buhari 6/2801, Müslim, 2549/5)
Abdülkerim Temizcan/ İrfanDunyamiz.com
- Öğrendiklerimiz
- Anne baba en değerli varlığımızdır.
- Müslüman annesinin babasının her fırsatta gönlünü alır.
- Anne ve babaya ihsan/ iyilik Müslüman için en önemli faziletli amellerdendir.
- Anne ve babaya itaatin de bir sınırı vardır. Allah’a şirke veya yanlış bir amele yönlendirirlerse onlara itaat edilmez. Ama iyilik yapmaya ve ihtiyaçlarını görmeye devam edilir.
- Arkadaşları ve dostları, anne ve babanın önüne geçirmemek gerekir.
- Ana babayı üzmek Allah’ı gazaplandırır, ana babayı sevindirmek Allah’ın rızasını kazandırır.
- Onlara karşı yüksek sesle ve kötü konuşmamak ve onların gönüllerini hoş tutmak, onları kimseye muhtaç etmemek gerekir.
Adab-ı Muaşeret↗
Sosyal hayattaki edep ve görgü kurallarına dair yazılar okumak için tıklayın.
Şahsiyet Gelişimi↗
Müslümanca hassasiyetlerle yazılmış kişisel gelişim yazıları okumak için tıklayın.
