İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
4 ile 6 yaş arasında
Okul öncesi dönemde çocuklar hayalle gerçeği birbirine karıştırabilirler. Bu yaştaki çocuklar, temel kavramlar tam gelişmediği için olayları farklı şekilde anlatabilirler. Bu gibi durumlarda çocuğun söylediklerinin üzerinde durmamak, olumlu ve olumsuz hiçbir tepki vermemek gerekir.
6 Yaş üzerinde ise
Çocuk okul döneminde ve özellikle de soyut zekâsının geliştiği 10-11 ve yukarı yaşlarda ise yalan üzerinde durmak gerekir. Yalan konusunda çocuğa aşırı tepki vermek yerine yalan söyleme nedenleri üzerinde durulmalıdır.
Çocukların yalan söyleyebileceği durumlar
1. Hatalarına aşırı tepki ve ceza verildiğinde,
2. Yeteneklerinin üstünde bir beklenti içine girildiğinde,
3. Aşırı eleştirildiğinde,
4. Başkalarıyla olumsuz kıyaslandığında,
5. Çocuğu cezadan kurtarıp, ödül aldırdığında,
6. Karşısındaki kişiden, ilgi ve sevgi beklemek gibi nedenlerden dolayı çocuklar yalan söyleyebilir.
Yapılması gerekenler
1. Çocuğa yalan söyleme konusunda model olmamak gerekir. Çocuklar anne babasını taklit edeceğinden ailesinin söyleyeceği her şey onlar için zamanı gelince kullanılmak üzere model olacaktır. “Annem evde yok.”, “Babam gelmedi.” sigara, market gibi şeylere bulunan para, harçlığa gelince çocuğa “Param yok” v.s.
2. Doğru söylersen hiçbir şey yapmayacağım deyip, sonra doğru söyleyen çocuğa ceza vermemek gerekir. Verilen ceza çocukta güven problemi yaratacağından yalanı alışkanlık haline getirebilir.
3. Hata işlediği zaman yalan söylemeyip doğru söyleyen çocuklar ödüllendirilmelidir.
4. Çocukları aşırı eleştirmemeli ve çocuktan mükemmel davranma beklentisi içinde olunmamalıdır. Aksi takdirde çocuk kendisini size beğendirmek için yalana başvurabilir.
5. Bazı çocukları günah keçisi ilan edip de her şeyi ondan bilmemeli. Çocuk, nasılsa inanmayacaklar diye doğruları söylemekten çekinebilir.
6. Çocuğa yeteri kadar ilgi ve sevgi göstermek gerekir. Çünkü çocuk anne babasının ilgisini çekmek için de yalana başvurabilir.
7. Çocuğun hatalarına karşı aşırı tepkiden kaçınılmalı. Çünkü çocuk bu tepkilerden kurtulmak için de yalan söyleyebilir.
8. Çocuğu başkalarıyla kıyaslamamalı; çünkü çocuk kıyaslananı kötülemek, kendisini övmek için yalan söyleyebilir.
9. Çocukların yalanlarını pekiştirmemek gerekir. Çocuğun yalanı ödül olarak çocuğa geriye dönüyorsa yalana devam edebilir.
10. Çocukların makul istekleri yerine getirilmeye çalışılmalı. Çocuk isteklerini yalan söyleyerek elde ediyorsa yalana devam edebilir.
11. Çocuğu kendi yalanlarımız konusunda aracı olarak kullanmamalı. Çünkü çocukta yalana zamanla alışkanlık haline getirebilir.
12. Yalanın kişiler arası iletişimi kestiğini, insanlarda güvensizlik olacağını, yalan söylenen insanın kendini değersiz hissedeceği konusunda ona bilgi verilmelidir.
M. Emin Karabacak/ Altınoluk, 2011, Ağustos
Çocuk Eğitimi ↗
Çocuk eğitimini batılı pedagojiyi esas almadan işleyen yazılar okumak için tıklayın.
Aile Okulu ↗
Mutlu evlilik ve huzurlu aile konusunu ele alan seçme yazılar okumak için tıklayın.
