İrfan Dünyamız Kendi İrfanımızı Keşfet!
Pek çok kişi şımarık, kaprisli ve saygısız bir nesil yetiştiğinden şikayet ediyor. Şahsiyetli bir nesil yetiştirmek için anne babaların ve öğretmenlerin dikkat etmeleri gereken bazı hususlar var. Bu yazımda öğretmenler bu konuda neler yapmalı sorusuna cevap aramaya çalışacağım. Bu konuda şunları önerebilirim:
Öncelikle eğitimci çocuğun çok değerli bir varlık olduğunu idrak etmeli. Sizlere, öğrencilere bakış açımda önemli değişimlere sebep olan bir olaydan bahsetmek istiyorum. 28 Şubatçıların bizi İHL den sürgün etmeleri sebebiyle ilk öğretim okullarında çalışmaya başlamıştım. Okulun birisinde defalarca şahit olup etkilendiğim bir durum beni uzun uzun düşünmeye sevk etmişti.
Çocuk değerlidir
4. sınıfta dersine de girdiğim sakin, biraz çelimsiz bir öğrencim vardı. Sınıf öğretmeninin anlattığına göre çocuk, bebekliğinde ateşli bir hastalık geçirmiş. Muhtemelen hastalığın etkisiyle çocuğun zeka düzeyi arkadaşlarına göre biraz düşüktü, dersleri anlamada güçlük çekerdi. Bu tür öğrenciler genelde öğretmenlerin pek de önemsemediği kişilerdir.
İşte bu öğrenciyi, babası elinden tutar çantasını da kendisi taşıyarak okula getirir. Öğrenciler sıraya geçinceye kadar beklerdi. Zil çalıp öğrenciler sıraya geçmeye başlayınca çantayı çocuğunun sırtına takar, eğilip şefkatle yanaklarından öper, çocuk sırasına geçince de ayrılırdı. Bu durum her gün bu şekilde devam ederdi.
Bu babanın oğluna karşı davranışları hep dikkatimi çekerdi. Bir gün onları seyrederken zihnimde şimşekler çaktı. Kendi kendime dedim ki: “Bak Ali! Bu öğretmenlerin pek de önemsemediği, derslerde varlığıyla yokluğu belli olmayan çocuk var ya… Bu babaya göre dünyanın en değerli çocuğu o.”
Buradaki öğretmenlerin gözdesi olan, en çalışkan çocukların hepsini bir tarafa koysak bu baba yine kendi çocuğunu tercih edecektir. Yani bütün çocuklar kendi anne- babalarının yanında en değerlidir. O halde eğitimciler de onlara bunu dikkate alarak davranmalı.
Ahlak öncelikli
Şahsiyetin inşasında önemli bulduğum bir diğer husus da şudur: Dersleri normal, güzel ahlaklı, çevresiyle uyumlu öğrencilere, başarılı fakat uyumsuz, kaprisli öğrencilerden daha fazla değer verilmelidir. Bu sayede öğrenciler güzel ahlaklı olmanın önemini daha iyi kavrarlar.
Öğretmen güzel ahlakın önemini anlattığı halde, ahlaken zayıf fakat başarılı öğrencilere daha çok ilgi gösterip değer veriyorsa, bu konuda anlattıklarının fazla bir faydası olmayacaktır.
Ders başarısının önemli olduğu, fakat güzel ahlakla desteklenmeyen başarının bir öneminin olmadığı sık sık vurgulanmalıdır. Önemli mevkilere gelmiş, başarılı, fakat ahlaksız kişilerin toplumun başına bela olduğu isim vermeden olaylar üzerinden örneklerle anlatılmalıdır.
Çevreden güzel örnekler veya tarihimizden güzel örnekler anlatılarak öğrencilerin o davranışı öğrenmesi ve özenmesi ve benimsenmesine çalışılmalıdır. Bilhassa yaş grubu küçük olan öğrenciler için mutlaka somut örneklerle konu desteklenmelidir.
Öğretmen bu konuda örnek olmalı, söz ve davranışları birbirini desteklemelidir. Kızım ilkokula giderken sigaranın zararlarını öğreten öğretmeninin öğretmenler odasında sigara içtiğini görünce hayatının şokunu yaşamıştı. Çocuklar bu tür çelişkiler konusunda çok dikkatlidir ve bu durum onların kafalarında ciddi soru işaretleri meydana getirir.
Öğrencilerin güzel davranışları öne çıkarılmalı, övülmeli bu öğrenciler ödüllendirilmelidir. Bu ödül “aferin” olabilir. Arkadaşlarına alkışlattırma olabilir. Not olabilir. Küçük hediyeler olabilir.
İyi davranış övülmeli
Bu övme ve ödüllendirme şu şekilde de olabilir. Arkadaşlarının huzurunda; “Falan arkadaşınızın uzun zamandan beri temizlik hususundaki hassasiyeti dikkatimi çekti. Hatta masasının altını da üstü de her zaman temiz ve düzenli gördüm. Arkadaşınız bu davranışıyla dinimizin önemli bir kuralını da yerine getiriyor. Huzurunuzda arkadaşınızı tebrik ediyorum.”
“Çocuklar! Falan arkadaşınızın, arkadaşlarıyla uyum içerisinde oluşu, okul kurallarına uyması dikkatimi çekti. Peygamberimiz, iyi müminlerin başkalarıyla iyi geçineceğini belirtmiş, geçimsiz, uyumsuz kimselerde hayır olmadığını bildirmiştir. Arkadaşınızı tebrik ediyorum.”
“Çocuklar! Falan arkadaşınızın yardımseverliği dikkatimi çekti. Ne güzel bir davranış kazanmış. Bu güzel davranışın kazanılmasında kimler etkili olmuşsa ayrıca onları da tebrik ediyorum. Ayrıca Allah’ımız da başkalarına yardım edene yardım eder. Arkadaşınızı tebrik ediyorum.”
“Çocuklar! Falan arkadaşınızın dürüstlüğü benim dikkatimi çektiği gibi idarecilerin de dikkatini çekmiş. Falan olayda kendisinin ceza alacağını bildiği halde doğruyu söylemiş. Böyle dürüst öğrencilerimle gurur duyuyorum. Onu tebrik ediyorum. Dinimiz dürüst insanları hep övmüştür.”
Bu örnekler çoğaltılabilir. Bu tür, arkadaşlarının arasında övme ve ödüllendirme hem öğrencide güzel davranışın pekişmesine yardımcı olur, hem de sınıftaki diğer öğrencilere teşvik olur. Bu metot bilhassa ilköğretim öğrencilerinde daha etkilidir.
Özel konuşulmalı
Bir başka metot olarak öğrenciye, özel olarak, yaptığı güzel davranış söylenerek tebrik edilir ve bu davranışın devamı dilenir. Bu da davranışın pekişmesine yardımcı olduğu gibi öğrencinin kendini değerli hissetmesini sağlar. Öğretmene bağlılığını artırır. Söylediklerini daha çok dikkate alır.
Ayrıca, birkaç kez güzel davranışı kendisine söylenen öğrencinin olumsuz davranışı olduğunda, öğretmeni yine özel olarak konuşup; “Bu davranış sana yakışmıyor” dediğinde öğrenci bu uyarıyı dikkate alır. Burada şu hususa dikkat etmek gerekir: Övgü arkadaşlarının yanında da özel olarak da yapılabilir. Fakat eleştiri mutlaka teke tek olmalıdır.
Ali Uslu/ İrfanDunyamiz.com
Çocuk Eğitimi ↗
Çocuk eğitimini batılı pedagojiyi esas almadan işleyen yazılar okumak için tıklayın.
Aile Okulu ↗
Mutlu evlilik ve huzurlu aile konusunu ele alan seçme yazılar okumak için tıklayın.
