Kardeşlerim ilim hususunda nasihatleşin!

Hadiste beyan edildiği gibi; “Yüce Allah kime ilim verdiyse ilmi gizlememe hususunda ondan söz almıştır.”1 İlmi gizlemek Kur’an’da belirtildiği üzere Allah’ın lanetini gerektiren bir suçtur: “İndirdiğimiz apaçık hükümleri ve doğru yolu, insanlara biz Kitapta beyan ettikten sonra, gizleyenler (var ya), şüphesiz Allah onlara lânet eder. (onları rahmetinden kovar) ve bütün lânet edebilenler de, onlara lânet okur.”2

Bu ayetin arka plânında, hakikati gizleyen Yahudilerin lanetlenmesi olsa da hüküm umumidir. Emanet olan ilmi gizleme hakkı kimseye verilmemiştir. Zira “Kendisinden yararlanılmayan ilim, Allah yolunda infak edilmeyen hazine gibidir.”3

Bu hazinenin başına ne zaman neyin geleceği belli değildir. Ani bir ölüm, zihin kaybı veya geçirilen ağır bir beyin travması her şeyin sonu olabilir. Bu hazinenin daima paylaşılmasını isteyen Peygamber Efendimiz şu önemli tavsiyeyi yapmıştır: “Ey kardeşlerim! İlim konusunda karşılıklı nesihatleşin/birbirinize öğüt verin. Bazınız bazınızdan bir şeyler gizlemesin. Kişinin ilminde yaptığı ihanet, malında yaptığı ihanetten daha beterdir.”4

Peygamberimiz, ilmi gizlemeyi ihanet saymak suretiyle onun, sahibine emanet verildiğine de işaret etmiştir. Bu nedenle, gizleyerek ihanet etmek yerine layık kimseleri bularak paylaşmak esastır. Bu meyanda Peygamber Efendimiz; “Benim şu mescidime bir şeyler öğrenmek veya bildiklerini öğretmek gibi hayır amacıyla gelenler Allah yolunda cihad eden mücahidler konumundadır.”5 buyurmak suretiyle bilgiyi paylaşmanın önemini belirtmiştir.

Yine aynı çerçevede; “Ancak iki kişiye gıpta edilir: Birisi, Allah’ın kendisine mal verip de gece gündüz onu ihtiyaç sahiplerine sarf eden; ikincisi de Allah’ın verdiği hikmetin gereğini yerine getiren ve bu hikmeti başkalarına da öğretendir”6 buyurmuştur. Abdullah bin Mübarek’in belirttiği gibi, paylaşılmayan ilimin başına; sahibinin ölümü, öğrendiklerini unutması veya bilgiyi tabi olduğu siyasilerin görüşlerine göre yorumlamak gibi felaketler gelebilir.7

Peygamber Efendimiz sallellahü aleyhi ve sellem; “Kime bir şey sorulur da o kişi ilmini gizleyecek olursa Allah Teâlâ, kıyamet gününde o kimsenin ağzına ateşten bir gem vuracaktır”8 buyurmak suretiyle ilmi ve onun içerisindeki hakikatleri gizleyenleri şiddetle yermiştir. Çünkü hakikati gizlemek tahrifin türlerinden birisidir.

Kitap Ehli, hakkı ya silerek/imha, ya değiştirerek/tebdil, ya da eklemelerde bulunarak tahrif ettikleri gibi dördüncü bir tür olarak gizlemek suretiyle de tahrif etmişlerdir.9 Yüce Allah’ın Kur’an’daki Yahudilerle ilgili tehditleri aynı günahı işleyen herkes için geçerlidir.10

Zamanımızdaki en büyük tahrif; hakikati çeşitli sebeplerle gizlemekle ve aşırı yorum yaparak dini ideolojik yorumlamakla; dünya sisteminin gölgesinde kompleksli yaklaşımlarla yapılmaktadır. Rabbani bir âlim böyle bir hataya kesinlikle düşmemelidir. Çünkü onun temel niteliklerinden birisi de ferasettir.

Dr. Mehmet Sürmeli/ 26.12.2020/ DinKulturuAtolyesi.com

KAYNAKÇA

1 Suyuti, Cami’u-s Sağir, Hadis no:7767 c.II, s.475.
2 Bakara2/159
3 Heysemi, Zevaid, c.ı, s.184.
4 Heysemi, Zevaid, c.ı, s.141.
5 İbni Mace, Mukaddime,17, Had. no: 227,c.I,s.82-3.
6 Buhari,3, İlim,15, Hadis no:73, s.33.
7 El-Bağdadi, Hatip, Ahlak’u-r Ravi,c.I,s.510
8 Ahmed,Müsned, (Tah: Muhammed derviş, Had. no: 8054) c.III, s.172.
9 Kur’an’da tahrif kavramı ile ilgili bkz: Bakara2/75; Âl-i İmran3/78; Nisa4/46; Maide5/13, 41
10 Kurtubi, el-Cami li Ahkam’i-l Kur’an, c.II, s.9.